Bankaların kredi kullandırmalarını sınırlayan Merkez Bankası bildiriminin hem kesime hem de piyasalara olumsuz yansımaları olacağı faizlerin yükseleceği söz ediliyor.
Ekonomi yönetiminin gece yarısı aldığı kararlar serisi bu defa bankacılık kesimine yönelik düzenleme getirirken, genelge, kredi pazarında hür piyasanın bitirilmesi biçiminde yorumlandı. Geçen gece Resmi Gazete’de yayınlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Mecburî Karşılıklar Hakkında Bildirimi’ni kıymetlendiren Ekonomist Atilla Yeşilada, “Bu genelge ile büsbütün amacın aksine olarak nakdî transfer sisteminin ebesinin gül bahçesine toksik gübre döküldü. Bankalar artık kredi verirken kılı kırk yaracaklar, olur da ek menkul değer tesisi gerekir diye, kredi hacmini azaltacaklar” değerlendirmesini yaptı.
Para Tahlil’de, “FÖŞ’ten birinci yorum: TCMB’den gece yarısı saldırısı” başlıklı bir yazı kaleme alan Yeşilada, bankaların kime, nasıl ve kaç faizle kredi vereceğine de Merkez Bankası’nın karar vereceğine dikkat çekti. Yeşilada, unsurları tek tek kıymetlendirerek kaidelerin ağır yükümlülükler getirdiğine dikkat çekti.
SERBEST PİYASA BİTTİ
Eğer TCMB’nin “caiz gördüğü” şirketlerin kredi riski yüksekse, bunlara hiç kredi verilmeyeceğini belirten Yeşilada, “TCMB gece yarısı web sitesine koyduğu bir genelge ile kredi pazarında da özgür piyasa uygulamasına son verdi. Artık bankaların kime, nasıl ve kaç faizle kredi vereceğine de TCMB karar verecek. Yeni mecburî karşılıklar genelgesi, Berat Albayrak periyodunda BDDK eliyle hayata geçirilen ve hem bankalar hem de kredi kullanan şirketler tarafından nefret konusu olan Varlık Rasyosu’ndan geri kalmıyor” değerlendirmesini yaptı.
Atilla Yeşilada
Ceza sistemi devrede
Düzenleme ile bankaların hangi emellerle kredi verileceğinin çerçevesinin çizildiğine işaret eden Atilla Yeşilada, çerçeve dışına çıkanlar için de bir cins ceza sisteminin devreye alındığını anlattı. Yeşilada, “Nasıl bir ceza bu? ‘İstenmeyen türde’ kredi veren bankaların toplam kredi maliyeti mevduat faizinin kat be kat üstüne çıkacak, bunlardan zırnık kâr elde edemeyecekler” dedi. Yeşilada, bildirim yayımı tarihinden itibaren 2022 yılsonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde menkul değer kaideleri ile cezanın ağırlaştırıldığına dikkat çekti.
TCMB NE YAPTI?
TİCARİ KREDİ FAİZİNE SINIRLAMA
Bankalar, TL ticari kredilerde TCMB’nin yüzde 16.32 olan yıllık bileşik referans oranının 1.4 katı yıllık bileşik faiz ile kullandırılacak kredi fiyatının yüzde 20’si oranında menkul değer tesisi yapacak. Referans oranın 1.8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak krediler için menkul değer tesisi oranı yüzde 90’a yükselecek. Bu durum, şirketler için faizlerin yüzde 29.38’i aşması zorlaştıracak.
KREDİ BÜYÜMESİNE SINIR
30 Aralık 2022 prestijiyle 29 Temmuz 2022’ye nazaran kredi büyümesi yüzde 10’u aşan bankalar için kredi meblağı kadar menkul değerin bir yıl tutulması kararı alındı. Yani kredi büyümesinin makul sonlar içinde kalması istendi.
MENKUL DEĞER ZORUNLULUĞU
Yüzde 20’lik mecburî karşılık yerine yüzde 30 oranında menkul değer tesisini zarurî tuttu. TCMB, böylelikle krediler için de bankalara menkul değer mecburiliği getirmiş oldu.
DÖVİZ ÖNLEMİ
Bu düzenlemeden hariç tutulan kredi tipleri lakin harcama karşılığı kullandırılabilecek. Şayet krediler harcama karşılığı kullandırılmaz ise bu kredilerde menkul değer tesisine tabi tutulacak.
KOBİ VE ESNAF KREDİLERİ
KOBİ tarifine giren işletmelere kullandırılan krediler, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, ziraî krediler, kamu iktisadi teşebbüsleri krediler, kurumsal kredi kartları menkul değer tesisi zorunluluğundan muaf tutulmuş oldu.